Rüştiye
Maliye bakanlığının hicrî 24 Ramazan 1269 (Miladi 1 Temmuz 1853) tarihli ilmühaberinde giderleri hazine tarafından eski memurların maaşlarından kesilen yüzde ikilerden karşılanmak üzere, meclis-i maarifçe Edirne'de Bir Mekteb-i Rüştiye açılması konusunda padişah buyruğu bulunmasına karşın, okulun açılması ancak dört yıllık bir gecikmeden sonra 1857 de mümkün olmuştur. (2)
Edirne’de ilk Rüştiye 1857 yılında bugünkü belediye binasının karşısında bulunan Selimiye parkı içinde idi. Ahi Çelebiye ait sıbyan mektebi ile yanındaki dar-ül kurrası birleştirilerek Rüştiye olarak hizmete açılmıştır. (3) Açılışında Maarif Nezaretinden (Eğitim Bakanlığından) bir görevli de hazır bulunmuştur. Bu okul batılı anlamda ilk çağdaş eğitim kurumudur.
Sınıflara göre okutulan dersler aşağıda gösterilmiştir. (4)
Birinci Sınıf Dersleri
Arapça : Risale-i Erbaa
Farisi : Gülistan
Türkçe : Kavaid-i Osmani
Hisab : Usul-u Defteri
Resim : Tarama usulü
Coğrafya : Osmanlı Coğrafyası
Tarih : Fezalike-i Tarih7i Osmani
îbn-i belagat : Mi’yar -El Kelam
Hatt : Rık’a ve divanı
Lisan : Fransızca
İkinci Sınıf Dersleri
Arabi : Ezhar
Farisi : Gülistan
Türkçe : Osmanlıca Gramer ve İmla
Lisan : Fransızca
Hisab : Küsurat
Tarih : Osmanlı tarihi
Coğrafya : Beş kıta coğrafyası
Resim : Karakalem
Hatt : Rık’a
Üçüncü Sınıf Dersleri
Arapça : Maksud
Farisi : Kavaid ve Nasihat-ı hükema
Türkçe : Kavaid-i Türki ve imla
Hisab : Adi ve aşari kesirler
Coğrafya : Küre-i musattaha ve tabi’i coğrafya
Lisan : Fransızca
Resim : Tersim-i hutut
Yazı : Rık’a
Dördüncü Sınıf Dersleri
Arapça : Emsile ve bina
Ulum-u Diniye : Dürr-ü yekta
Türkçe : Medhal-i Kavaid risale-i ahlak ve imla
Hisab : Tadat ve tevkim ve amal-i erbaa
Yazı : Sülüs ve rik’a
Zükur rüştiyesi diye isimlendirilen bu okul erkek çocuklarının eğitim aldığı rüştiye anlamına gelmektedir. Kız öğrencilerin o yıllarda devam edeceği bir Rüştiye mevcut değildi. Ancak Vali İzzet Paşa zamanında 1890 lara doğru ilk Inas(Kız) rüştiyesi hizmete girmiş oldu. Daha sonraları Horozlu bayırında ikinci bir Zükur Rüştiye daha kurulmuşsa da 1877 – 1878 yılarındaki Osmanlı – Rus savaşı (93 harbi) sırasında Edirne Ruslar tarafından işgal edilince Ruslar bu okulu yıkmışlardır.
______________________________________________
(2) Taceddin Kayaoğlu “Mahmut Cevat İbnu’ş Şeyh Nafı Efendinin yazdığı MAÂRİF – İ UMÛMİYE NEZÂRET! TÂRİHÇE -1 TEŞKİLÂT VE İCRÂÂTI -XIX ASIR OSMANLI MAÂRİF TARİHİ – Yeni Türkiye Yayınlan, Tarih Serisi: 4 Sahife: 53 (2001)
(3) Osman Nuri Peremeci “Edirne Tarihi” Sahife: 358
(4) Yrd. Doç. Dr. Ratip Kazancıgil, Öğ. Gör. Nilüfer Gökçe, Ender Bilar “Edirne’nin Eğitim Tarihi (İlk- Orta Öğretim) 1361 – 2005” Sahife : 113
